Khi được hỏi “Tài sản lớn nhất của doanh nghiệp là gì?”, hầu hết các chủ doanh nghiệp đều sẽ trả lời không do dự: “Đó là con người”. Nhưng một câu hỏi khác quan trọng hơn cần được đặt ra: “Bạn đang quản lý tài sản lớn nhất đó như thế nào?”.
Thực tế đáng buồn tại nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) ở Việt Nam là “tài sản” quý giá nhất này lại đang được quản trị một cách lỏng lẻo, dựa trên “cảm tính” thay vì hệ thống chuyên nghiệp.
Đây không phải là một vấn đề nhỏ. Theo thống kê của CB Insights, việc sở hữu một “đội ngũ không phù hợp” là nguyên nhân thất bại lớn thứ ba, chiếm tới 23% trong các cuộc sụp đổ của doanh nghiệp.
Con người chính là “cỗ máy” thực thi chiến lược và tạo ra giá trị. Một cỗ máy trục trặc sẽ làm lãng phí mọi nguồn lực và không thể tạo ra sản phẩm chất lượng.
Bài viết này, từ góc nhìn của MondiaL, sẽ “mổ xẻ” những sai lầm trong quản trị nhân sự mà các SME thường mắc phải. Bởi chúng tôi hiểu rằng, một thương hiệu dù có chiến lược và nhận diện xuất sắc đến đâu cũng sẽ thất bại nếu không được vận hành bởi một đội ngũ phù hợp.
Phân Tích Chuyên Sâu: Các “Triệu Chứng” Của Một Hệ Thống Nhân Sự Yếu Kém
Quản trị nhân sự theo kiểu “cảm tính” là một căn bệnh mãn tính, ăn mòn sức khỏe của doanh nghiệp một cách từ từ qua ba vấn đề cốt lõi sau:
Vấn đề 1: Tuyển dụng theo ‘cảm tính’ – Cái bẫy của mối quan hệ và sự chủ quan
Nhiều SME thiếu một quy trình tuyển dụng chuyên nghiệp, dẫn đến các quyết định tuyển dụng thường dựa trên mối quan hệ cá nhân, sự giới thiệu hoặc ưu tiên người nhà mà không có sự đánh giá khách quan về năng lực và sự phù hợp với văn hóa.
- Hậu quả: Điều này dễ dàng tạo ra một đội ngũ không phù hợp, thiếu kỹ năng đa dạng, thậm chí hình thành các phe phái trong nội bộ. Khi doanh nghiệp phát triển, chính những người thân quen này có thể không đủ năng lực đảm nhiệm các vị trí quan trọng, nhưng lại rất khó để thay thế, tạo ra sự bất bình và cản trở việc xây dựng một hệ thống quản trị công bằng.
Vấn đề 2: Coi đào tạo là ‘chi phí’ thay vì ‘đầu tư’
Do áp lực về tài chính, nhiều SME thường xem việc đào tạo và phát triển nhân viên là một khoản chi phí xa xỉ cần cắt giảm, thay vì một khoản đầu tư chiến lược vào tương lai. Họ bỏ qua việc nâng cao kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm và kỹ năng làm việc nhóm cho đội ngũ của mình.
- Hậu quả: Năng suất lao động thấp, chất lượng công việc không đồng đều, và doanh nghiệp không thể theo kịp các yêu cầu mới của thị trường. Quan trọng hơn, nhân viên không được phát triển sẽ cảm thấy trì trệ, mất động lực và dễ dàng rời bỏ công ty khi có cơ hội tốt hơn, tạo ra một vòng luẩn quẩn của việc tuyển dụng và đào tạo lại từ đầu.
“Khả năng học hỏi và chuyển hóa kiến thức thành hành động một cách nhanh chóng của một tổ chức chính là lợi thế cạnh tranh tối thượng.” – Jack Welch, cựu CEO General Electric
Vấn đề 3: Thiếu sân chơi công bằng – Quản trị hiệu suất và văn hóa mờ nhạt
Phần lớn các SME không xây dựng được một hệ thống đánh giá hiệu suất làm việc (KPI) rõ ràng và khoa học. Nhiều nơi có áp dụng nhưng lại thiết kế sai, biến KPI thành gánh nặng hoặc công cụ đối phó.
- Hậu quả: Khi không có thước đo công bằng, việc khen thưởng hay kỷ luật thường thiếu minh bạch và không gắn với kết quả công việc. Điều này làm suy giảm nghiêm trọng động lực của những nhân viên giỏi, tạo ra một môi trường làm việc độc hại và khiến những nhân tài thực sự nản lòng.
Góc nhìn từ MondiaL: Thương Hiệu Được Xây Dựng Từ Con Người
Tại MondiaL, chúng tôi luôn tâm niệm rằng thương hiệu không chỉ là logo, màu sắc hay slogan. Thương hiệu là tổng hòa của mọi trải nghiệm mà khách hàng có với doanh nghiệp của bạn. Và người tạo ra những trải nghiệm đó chính là đội ngũ nhân viên. Họ là những đại sứ thương hiệu đầu tiên và quan trọng nhất.
Triết lý của chúng tôi là kết nối “Trái Tim” (cảm xúc thương hiệu) và “Bộ Não” (chiến lược kinh doanh). Một chiến lược kinh doanh thông minh (“Bộ Não”) sẽ thất bại nếu không được thực thi bởi một đội ngũ nhiệt huyết, thấu hiểu và sống cùng các giá trị của thương hiệu (“Trái Tim”).
Văn hóa doanh nghiệp và hệ thống quản trị nhân sự chính là cây cầu nối liền hai yếu tố này. Một đội ngũ mạnh, một văn hóa tốt sẽ “thổi hồn” vào thương hiệu, biến những cam kết trên giấy thành trải nghiệm thật sự cho khách hàng.
Giải Pháp: Checklist Xây Dựng “Cỗ Máy” Nhân Sự Hiệu Quả
Chuyên nghiệp hóa công tác quản trị nhân sự không hề phức tạp như nhiều người nghĩ. Nó bắt đầu từ việc xây dựng những hệ thống cơ bản và duy trì chúng một cách kỷ luật. Hãy sử dụng checklist dưới đây để “chẩn đoán” sức khỏe hệ thống nhân sự của bạn.
- ☐ Tuyển dụng & Mô tả công việc:
- Mọi vị trí trong công ty có bản mô tả công việc (JD) rõ ràng về vai trò, trách nhiệm và yêu cầu năng lực không?
- Quy trình tuyển dụng có được thực hiện một cách khách quan, dựa trên năng lực thay vì quan hệ cá nhân không?
- ☐ Đánh giá Hiệu suất (KPIs):
- Công ty có hệ thống đánh giá hiệu suất công việc (KPI) rõ ràng, công bằng và gắn liền với mục tiêu chung của tổ chức không?
- Chính sách lương thưởng, thăng tiến có được xây dựng dựa trên kết quả của hệ thống đánh giá này không?
- ☐ Đào tạo & Phát triển:
- Công ty có ngân sách và kế hoạch cụ thể cho việc đào tạo và phát triển kỹ năng của nhân viên hàng năm không?
- Có lộ trình phát triển và thăng tiến rõ ràng cho những nhân viên có tiềm năng không?
- ☐ Văn hóa & Gắn kết:
- Các giá trị cốt lõi của công ty có được truyền thông một cách nhất quán và thể hiện trong các hoạt động hàng ngày không?
- Ban lãnh đạo có thường xuyên lắng nghe và ghi nhận ý kiến đóng góp của nhân viên không?
Con Người Không Phải Là Chi Phí, Mà Là Khoản Đầu Tư Sinh Lời Nhất
Quản trị nhân sự theo kiểu “cảm tính” là một tư duy ngắn hạn, bào mòn tiềm năng phát triển của doanh nghiệp từ bên trong. Việc xây dựng một đội ngũ phù hợp, một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ và một hệ thống quản trị công bằng không còn là một lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc để tồn tại.
Đầu tư vào con người không phải là một khoản chi phí, đó là khoản đầu tư mang lại lợi tức cao nhất và bền vững nhất. Tại MondiaL, chúng tôi không chỉ kiến tạo những thương hiệu “biết nói”, chúng tôi còn đồng hành cùng bạn xây dựng một đội ngũ “biết làm”.
Bởi suy cho cùng, chính con người mới là những người “thổi hồn” cho thương hiệu và mang lại những kết quả sinh lời.
